انحراف تیغه بینی چیست؟
انحراف بینی با توجه به شیوع خیلی زیاد در میان مردم و به دلیل اینکه تأثیرات بسیار زیادی بر نحوه زندگی و سلامت افراد می‌گذارد، بحث حائز اهمیت و مهمی به شمار می‌آید.
وقتی در مورد انحراف بینی صحبت می‌کنیم، اولین مسأله‌ای که به ذهن ما خطور می‌کند گرفتگی بینی می‌باشد که این مسأله تا حدود بسیار زیادی درست می‌باشد. اگرچه مهم‌ترین مسأله در انحراف بینی گرفتگی بینی می‌باشد ولیکن باید مد نظر داشته باشیم که انحراف تیغه بینی ممکن است باعث ایجاد مسایل دیگری از جمله سردرد و عفونت سینوس‌ها گردد. در عین حال ممکن است که کسی انحراف بینی داشته باشد ولی با مشکل خاصی هم روبه‌رو نباشد.
انحراف تیغه بینی در اکثر افراد دیده می‌شود. با این حال نمی‌توان اظهار کرد که تمامی این موارد از اهمیت کلینیکی بر خوردار هستند واگر کسی دچار انحراف تیغه بینی باشد الزاما باید تحت مراقبت و درمان قرار بگیرد.
ساختار اصلی تیغه بینی چگونه است؟
انحراف بینی-پیش از هر چیز جهت آشنایی با این بیماری لازم است تا با ساختار تیغه بینی آشنا شویم. تیغه بینی تیغه‌ای است بسیار نازک که در قسمت‌های مختلف ضخامت آن بین 1 تا 2 میلیمتر می‌باشد که دو حفره بینی را از هم جدا می‌کند و قاعدتا باید دقیقا در حد وسط بینی قرار بگیرد ولی همانطور که ذکر آن به میان آمد انحراف جزیی آن به طرفین الزاما با مشکل خاصی همراه نخواهد بود.تیغه بینی از لحاظ ساختمانی دارای دو قسمت می باشد، یکی قسمت جلویی که ساختاری غضروفی دارد و دیگری قسمت پشتی و بالایی که از استخوان تشکیل شده است. غضروف بافتی است نیمه سخت که از قوام و پایداری خوبی برخوردار می‌باشد و دارای حالتی ایستایی می‌باشد اما در مقایسه با استخوان به مراتب نرم‌تر و انعطاف پذیرتر می‌باشد و به راحتی قابل بریده شدن است.
یکی از مهم‌ترین دلایلی که قسمت جلویی و پایینی بینی از غضروف تشکیل شده این است که حالت ارتجاعی داشته باشد و بینی بتواند به طرفین حرکت بکند و خداوند این قسمت از بینی را اینگونه خلق کرده که بینی صرفا یک عضو کاملا ثابت نباشد و بتواند به طرفین حرکت مختصری داشته باشد. از دیگر دلایل غضروفی بودن قسمت پایین بینی این است که چون این قسمت بیشتر در معرض ضربه قرار دارد در صورت وارد آمدن ضربه به این قسمت دچار شکستگی نشود. این در حالی است که قسمت استخوانی که سخت‌تر می‌باشد در صورت وارد شدن ضربه شکننده‌تر است. لازم به ذکر است که بر روی این دو قسمت تیغه، یک پوشش مخاطی نازک قرار دارد که علی‌رغم نازک بودن از اهمیت به سزایی برخوردار می‌باشد، هم از لحاظ خون رسانی به تیغه بینی و هم از این لحاظ که این پوشش در تنظیم درجه حرارت دما و کیفیت تنفسی و بویایی مهم می‌باشد.
چه وظیفه‌ای بر عهده تیغه بینی می باشد؟
انحراف بینی-از لحاظ عملکرد وظیفه تیغه بینی تنها همان جدا کردن دو قسمت بینی از یکدیگر می‌باشد. یکی از محاسن این که دو قسمت بینی جدا از هم می‌باشند این است که بیماری‌ها و میکروب‌ها به راحتی از یک سمت به سمت دیگر قابل انتقال نخواهند بود. از دیگر محاسن جدا شدن فضای داخل بینی به دو قسمت کوچکتر این است که اگر این فضا از یک حدی بزرگتر باشد ممکن است هوا در هنگام ورود به داخل بینی دچار چرخش شود و مشکلاتی را برای عمل تنفس ایجاد کند. با باریک‌تر شدن فضای ورودی هوا به درون یک محفظه در صورت ثابت بودن فشار مکنده هوا سرعت بالاتر می‌رود و امکان ایجاد گردابه هوا کاهش می‌یابد. به‌طور خلاصه می‌توان گفت که تیغه بینی وظیفه تنظیم هوای وردی به بینی را برعهده دارد. از دیگر اثرات وجود تیغه بینی می‌توان به نگه داشتن شکل ظاهری بینی اشاره کرد. درافرادی که تیغه بینی آنها در اثر ضربه دچار شکستگی شده است می‌توان به راحتی مشاهده کرد که در اثر آسیب دیدگی این عضو، بینی شکل ظاهری خود را از دست داده و دچار افتادگی شده و به اصطلاح حالت کوفتگی پیدا می‌کند.
بخش‌های دیگری هم در تیغه بینی وجود دارد، از آن جمله می‌توان به بخش‌هایی اشاره کرد که در صورت تحریک باعث بروز سردردهای شدید می‌شوند و در برخی از مواقع دلیلی هستند برای آغاز میگرن.
۳ دلیل مهم ایجاد انحراف بینی
۱. بررسی ها نشان داده اند برخی از موارد انحراف بینی، ژنتیکی و ارثی هستند و از ژن پدر و مادر به فرزندان منتقل می‌شوند.
۲.درحالی که برخی از موارد انحراف بینی، ژنتیکی و ارثی هستند، اما این مشکل ممکن است به دلیل جراحت نیز ایجادشود. انحراف‌های جراحتی، زاویه‌ای تند و شکلی نامنظم دارند و تمام نواحی تیغه بینی را به یک اندازه، تحت‌تاثیر قرارمی‌دهند.
انحراف‌های مربوط به جراحت، ممکن است شامل جابه‌جایی یا شکستگی غضروف نیز بشوند.
۳. انحراف بینی می‌تواند در زمانی که جنین هنوز در رحم است یا هنگام زایمان، به‌وجود بیاید. مطالعه ای در سال ۲۰۱۲ در هندوستان، دریافت که انحراف بینی نوزادی، ۲۰ درصد از نوزادان را تحت‌تاثیر قرارداده است. این موارد، به مشکلات زایمان مربوط بودند و اغلب در نوزادانی با وزن بالا و آن‌هایی که تولد سختی داشتند، رخ‌دادند.
انحراف بینی که از زمان تولد وجوددارد، معمولا به شکل S یا C است. این نوع انحراف، معمولا خفیف است و اغلب در قسمت جلویی بینی رخ‌می‌دهد. میزان انحراف، ممکن است با بالاتر رفتن سن، به طورطبیعی افزایش‌یافته یا تغییر کند.
۱۵ علایم و عارضه انحراف بینی
۱. سختی در تنفس و سینوزیت مداوم، عفونت یا التهاب غشای مخاطی بینی:
این علائم، معمولا با علائم عفونت‌های تنفسی، سرماخوردگی معمولی یا حساسیت، اشتباه‌گرفته می‌شوند. افرادی که به انحراف بینی خفیف دچارند، ممکن است فقط در این شرایط، به این علائم توجه کنند.
۲. گرفتگی بینی، که اغلب در یک طرف شدیدتر از طرف دیگر است.
۳. احتقان بینی
۴. عفونت‌های سینوسی مکرر
۵. عفونت‌های سینوسی مقاوم دربرابر دارو
۶. خون‌دماغ‌های مکرر
۷. پوسیدگی یا خشکی مکرر بینی:
این اتفاق معمولا در سوراخ بینی بزرگتر، به دلیل افزایش جریان هوا و خشک‌شدن غشای مخاطی ایجاد‌می‌شود.
۸. تنفس با صدا در خواب
۹. درد در صورت
۱۰. آبریزش عقب بینی
۱۱. سردرد
۱۲. خرو پف
۱۳. صدای سوت‌مانند درهنگام دم یا بازدم
۱۴. تمایل به خوابیدن به یک‌طرف، معمولا طرف مخالف با مجرای گرفته بینی
۱۵. در موارد شدید، آپنه خواب
مواردی که تغییرشکل قابل توجهی دارند در نوزادان شدیدتر است و آن به‌دلیل کوچک‌تربودن مجراهای تنفسی و تنفس از راه بینی است. عوارض موارد شدید، قابلیت کشنده بودن را نیز دارند.
درصورت سختی تنفس یا بروز سرگیجه، فرد باید به سراغ مراقبت‌های پزشکی رود.
آپنه(وقفه تنفسی در خواب) چیست؟
وقفهٔ تنفسی در خواب یا آپنه خواب (انگلیسی: Sleep apnea) یک اختلال است که باعث توقف تنفس برای مدت کوتاهی در طول خواب می‌شود. این دوره‌ها به آپنه نامیده می‌شود. آپنه‌ها «معمولاً» بین ۱۰ تا ۳۰ ثانیه طول خواهند کشید و در موارد شدید، آپنه‌ها می‌توانند صدها بار در هر شب تکرار شوند. شخص با احساس خفگی به دفعات مکرر از خواب می پرد، هر کدام از آنها می‌تواند تا ۲ دقیقه نیز به طول انجامد، خود فرد معمولاً از آنها مطلع نمی‌گردد.
آپنه‌ها می‌توانند باعث شوند که فرد نتواند به خوبی در طول شب به خواب رود، و همین امر باعث می‌شود که افراد مبتلا به آپنه خواب در طول روز کمتر به حالت آماده باش قرار گیرند، این می‌تواند به حوادث غیرقابل جبرانی در طول روز منجر شود. افراد مبتلا به آپنه خواب درمان نشده، تا هفت برابر بیشتر از افراد عادی در تصادفات وسایل نقلیه موتوری دخیل می‌باشند.
همچنین خطر ابتلاء به فشار خون بالا در افراد مبتلا به آپنه خواب درمان نشده، بیشتر می‌باشد.
وقفهٔ تنفسی درخواب به طولانی یا نامنظم شدن فاصله زمانی دم و بازدم گفته می‌شود. این ناهنجاری بخصوص در سالمندان و افراد چاق سبب بروز اختلال جدی در خوابیدن می‌شود.
آپنه خواب عبارتست از وقفه تنفس بیش از ۱۰ ثانیه ضمن خواب. آپنه به سه نوع تقسیم می شود: آپنه می‌تواند انسدادی باشد یعنی در اثر انسداد در راه‌های هوایی فوقانی بوجود آید، می‌تواند مرکزی بوده یعنی به علت مشکلات مغزی ایجاد شود و همچنین می‌تواند مختلط باشد.
تشخیص انحراف بینی
پس از بررسی علائم شما، پزشک در مورد سابقه شکستگی، جراحت در بینی و یا جراحی بینی از شما سؤال می‌کند. سپس نگاهی به جایگاه تیغه بینی شما می‌اندازد. پزشک از یک چراغ و یک اسپکولوم بینی (ابزاری که به‌آرامی حفره‌های بینی شمارا باز می‌کند) برای بررسی سطح داخلی حفره‌های بینی استفاده می‌کند. بافت‌های پوشش داخلی بینی ممکن است با استفاده از اسپری بینی آفرین و یا نئوسینفرین به‌طور موقت منقبض شده تا تیغه بینی با نمای واضح تری مشاهده شود. گاهی اوقات یک اسکوپ فیبراپتیک در بینی قرار داده خواهد شد تا امکان بررسی مستقیم تیغه خلفی بینی فراهم شود. در اغلب موارد، شما به آزمایش خاصی نیاز ندارید.
اگر انحراف تیغه بینی شما، منجر به خونریزی شدید بینی، عفونت‌های مکرر سینوس و یا دیگر مشکلات قابل‌توجه شود، پزشک عمومی شمارا برای درمان به متخصص گوش و حلق و بینی و یا جراح پلاستیک ارجاع می‌دهد.
درمان های انحراف بینی
سپتوپلاستی
درصورتی‌که بیماران دارای نشانه‌های زیر باشند می‌توانند از سپتوپلاستی (اصلاح تیغه بینی با کمک عمل جراحی) برای درمان انحراف بینی بهره ببرند:
انحراف قابل‌توجهی در سپتوم (تیغه میانی) بینی
نشانه‌هایی که به‌طورمعمول ناشی از انحرافات سپتوم بینی می‌شوند.
اگر داروها نتوانند علائم بیمار را به میزان کافی کاهش دهند.
شایع‌ترین دلیل برای سپتوپلاستی، زمانی است که بیمار نمی‌تواند به‌خوبی از یک یا هر دو طرف بینی خود، تنفس راحتی داشته باشد. هنگامی‌که انحراف قابل‌توجهی وجود داشته باشد، اصلاح این ناهنجاری می‌تواند، جریان هوا و تنفس فرد را بهبود بخشد.
سپتورینوپلاستی
اگر جراحی زیبایی بینی نیاز باشد، می‌تواند در ترکیب با رینوپلاستی انجام شود- که در این حالت سپتورینوپلاستی نامیده می‌شود.
در سپتوپلاستی، بخش زیادی از تیغه بینی برداشته نمی‌شود و پزشک سعی می‌کند که پس از صاف کردن تیغه بینی آن را سر جای خود در قسمت وسط بازگرداند. گاهی اوقات تیغه بینی پس از عمل، با آتل‌هایی که در داخل حفره‌های بینی قرار داده می‌شود، سر جای خود بازمی‌گردد. گاهی اوقات به بیماران توصیه می‌شود که به مدت یک یا دو هفته از اصابت ضربه به بینی پیشگیری کنند تا جایگاه تیغه بینی به‌درستی اصلاح شود و کاملاً موارد بعد از عمل بینی را رعایت کنند.
جراحی شاخک بینی
جراحی شاخک بینی یا تربینوپلاستی، ممکن است در مواردی که دارو و اجتناب از مواد آلرژی‌زا انجام تنفس را بهبود نمی‌بخشد، ضروری باشد. اندازه شاخک بینی با جابجایی استخوان بزرگ جانبی و جمع‌کردن مخاط کاهش می‌یابد. تنفس معمولاً 1 هفته پس از جراحی انحراف بینی بهبود پیداکرده و روند بهبودی تا یک سال یا بیشتر ادامه می‌یابد. تربینوپلاستی و سپتوپلاستی می‌تواند با عمل جراحی سینوس و همچنین با جراحی زیبایی بینی (جراحی تغییر شکل بینی) ترکیب شود.
تراش زیر پرده مخاطی
این عمل معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و شامل جدا کردن پوشش بینی از تیغه و برداشتن غضروف و استخوان از ناحیه دارای انحراف است. سپس پوشش مجدداً سر جای خود قرار داده می‌شود. بینی به‌آرامی برای 24 ساعت پانسمان می‌شود تا جایگاه صحیح آن حفظ شود و معمولاً بیمار مجاز است پس از یک یا دو روز به خانه بازگردد.
زمان مناسب برای عمل انحراف بینی
فرد مبتلابه انحراف خفیف تیغه بینی ممکن است تنها در طول یک عفونت دستگاه تنفسی فوقانی علائم را تجربه کند. فرد مبتلا به انحراف شدید ممکن است از سینوزیت مزمن یا خون‌دماغ مکرر رنج ببرد که تا زمان بهبودی کامل ادامه خواهد داشت.
اگر کودک شما به انحراف بینی دچار باشد، پزشک ممکن است جراحی را تا زمان رشد کامل بینی به تأخیر بیندازد. در اغلب موارد، این رشد تا سن 15 یا 16سالگی صورت می‌گیرد. پسران معمولاً باید نسبت به دختران مدت زمان بیشتری منتظر بمانند، زیرا روند رشد آنها اندکی دیرتر پایان می‌یابد.
پیشگیری از انحراف بینی
شما می‌توانید با اجتناب از آسیب به بینی خود، به پیشگیری از انحراف بینی کمک کنید. برای این کار، در هنگام رانندگی از کمربند ایمنی و محافظ شانه استفاده کنید و در طول انجام ورزش‌های تماسی مانند فوتبال یا کاراته از کلاه یا محافظ صورت مناسب استفاده نمایید.
عوارض جراحی تیغه بینی
- تغییر شکل بینی
- از بین نرفتن مشکلات حتی پس از جراحی
- خون ریزی بیش از حد
- کاهش حس بویایی
- بی حسی موقت لثه و دندان‌های بالا
- هماتوم تیغه بینی (تجمع خون)
مراقبت های پس از جراحی سپتوپلاستی
پس از جراحی، پزشک برای کاهش ابتلا به عفونت، دارو‌هایی را برای شما تجویز خواهد کرد. برای تسریع بهبودی، نکات زیر توصیه می‌شود:
-
فین نکردن
-
در زمان خواب، سر خود را بالا بگذارید
-
از انجام ورزش و فعالیت‌های پرتحرک خودداری کنید
عوارض درمان نکردن انحراف بینی
شایع‌ترین عارضه انحراف بینی، انسداد یک یا هر دو حفره بینی می‌باشد. این شرایط مشکلات زیر را پدید خواهد آورد:
- سینوس مزمن
- مشکلات تنفس در زمان خواب
- اختلال خواب
- خونریزی بینی
- درد صورت
- خشکی دهان
- فشار و یا احتقان در مجرای بینی
سن مناسب برای انجام عمل جراحی بر روی تیغه بینی چه سنی است؟
نکته مهم دیگر در مورد عمل انحراف بینی، سن افرادی است که می‌خواهند مورد عمل قرار بگیرند. اگر فرد دارای مشکل حادی نباشد و به اصطلاح دچار انسداد نسبی باشد، سعی بر این است که تا اتمام سن رشد مورد عمل قرار نگیرد. اما در مواردی که مشکل حاد باشد و شخص دچار گرفتگی شدید باشد، به صلاح است که عمل زودتر انجام شود زیرا خود این گرفتگی در صورتی که شدید باشد، می‌تواند برای کودکان اشکالاتی را در شکل ظاهری صورت ایجاد کند. علاوه بر آن ممکن است که شخص دچار اختلالات ریوی بشود.
منبع:مجله پزشکی پوست، مو و زیبایی فاین فیس